شبیه سازی عامل مبنا برای کمک به مدیریت کنترل آتش سوزی جنگل

ایران کشوری خشک و نیمه خشک است که نزدیک به 4/12 میلیون هکتار از سطح آن را جنگل ها و حدود 90 میلیون هکتار آن را مرتع تشکیل می دهد. ایران در زمره 56 کشور کم جنگل جهان به شمار می رود. هر ساله در مناطق مختلف، هزاران هکتار از جنگل ها طعمه حریق می گردد. آتش سوزی جنگل با منشأ طبیعی یا انسانی اثرات زیان بار و ویرانگری به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر زندگی بشر به جای می گذارد. علاوه بر تخریب محیط زیست و آلودگی آن (در تبعات مختلف) موجب نابودی ذخایر چوب، احشام، زمین های کشاورزی و چرایی، ساختمان ها، مال و جان انسان ها می گردد و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و روانی دارد. جنگل های گلستان، به دلایل فراوان نظیر جاذبه های طبیعی فراوان، وجود آبشار های زیبا در بطن جنگل ها و خیلی از مسائل دیگر، در طی فصول مختلف گردشگر های متعددی را جذب می کند. هر ساله، متأسفانه به دلایل مختلف نظیر سهل انگاری توریست ها و مسافرین، ساکنین روستاهای جنگلی، چوپانان و شکارچیان در خاموش کردن آتش و عدم رعایت مسائل ایمنی در این زمینه، مساحت وسیعی از جنگل ها طعمه حریق می شود. باتوجه به اهمیت و دفعات آتش سوزی حادث، منطقه مورد مطالعه ی این تحقیق محدوده ی پارک گلستان در استان گلستان انتخاب شده است. در چند سال اخیر مدل های شبیه ساز کامپیوتری برای مطالعه ی گسترش آتش و همچنین استراتژی های کنترل آتش به کار گرفته شده اند. این تحقیق بر آن است تا یک مدل شبیه سازی آتش سوزی جنگل و کنترل آن را در قالب مدل سازی عامل مبنا ایجاد کند. هدف اصلی این تحقیق فراهم آوردن ابزاری است که قادر باشد با ارائه تصویری از نحوه گسترش آتش و همچنین نحوه انجام عملیات آتش نشانی، یاری دهنده ی برنامه ریزان و مدیران مرتبط به کنترل آتش سوزی جنگل باشد. به عبارت دیگر هدف از این تحقیق ارزیابی نحوه تاثیر اعمال استراژی های مختلف با تغییر پارامترهایی چون تعداد عامل های آتش نشان و شناساگر، سرعت حرکت و عملیات عامل ها و زمان اطلاع از وقوع آتش سوزی، بر نتیجه عملیات آتش نشانی می باشد. در این تحقیق، آتش نشان، پایگاه، واحد شناساگر و آتش زن(عامل ایجاد آتش اولیه) به عنوان عامل در نظر گرفته شده اند و همچنین از نقشه حالت آتش منطقه به عنوان محیط شبیه سازی استفاده شده است. در این تحقیق لایه های مکانی نوع و تراکم پوشش گیاهی، جهت و شدت وزش باد، مدل رقومی زمین و رودخانه ها و جاده ها به عنوان ورودی مدل اتوماسیون سلولی گسترش آتش استفاده شده است. نقشه حالت حاصل از، اعمال قوانین انتقال اتوماسیون سلولی بر نقشه حالت گام زمانی گذشته است. عامل ها با ارتباط و مراوده با یکدیگر همچنین حفظ استقلال در عملکرد و استفاده از توابع مکانی و غیر مکانی چرخه ی حیات خود را طی می کنند تا عملیات کنترل و مهار آتش به پایان برسد. در جهت ارزیابی و همچنین ارائه کاربرد مدل تعدادی سناریوی آزمایشی طراحی شد که طی آن ها تاثیر پارامترهای مختلف در مدل بررسی گردید. نتایج معنادار و نشانگر منطقی بودن مدلسازی بود. همچنین نشان داده شد که می توان با سناریوسازی و اعمال پارامترهای مختلف تاثیر را در نتایج عملیات آتش نشانی (مقدار سطح سوخته و زمان و هزینه صرف شده) نمایش داده و بررسی نمود.